سلام اهواز

منشور کوروش استوانه‌اي سفالي است که بيش از صد سال قبل، توسط باستان‌شناسان انگليسي در ويرانه‌هاي شهر بابل در جنوب عراق پيدا شد. روي اين منشور به خط ميخي، فرمان پادشاه هخامنشي نوشته شده که پيرامون نوع رفتار فاتحان بابل با مردم اين شهر است. مضمون انسان‌دوستانه اين منشور موجب شده تا گروهي آن را نخستين سند حقوق بشر در تاريخ معرفي کنند. منشور کوروش در موزه ملي بريتانيا نگهداري مي‌شود.[*]

منشور حقوق بشر کوروش بزرگ موسوم به استوانه کوروش استوانه‌اي سفالين است که در سال ??? پيش از ميلاد به فرمان کوروش دوم هخامنشي پادشاه پارس ساخته شده و دور تا دور آن مجموعه‌اي از سخنان و دستورات شاهنشاه به خط ميخي بابلي نقش گرديده است. اين استوانه که به عنوان "اولين منشور حقوق بشر" در جهان شناخته مي‌شود[?]، در پايه‌هاي شهر بابل قرار داده شده بوده است.[?]

در حدود سال ???? خورشيدي (????-????) به هنگام کاوشهاي باستان‌شناسي در بابل در ميان‌رودان، هورمزد رسام، باستان‌شناس بريتانيايي آسوري‌تبار، استوانه? سفالين موسوم به کوروش کبير را يافت که شامل نوشته‌هايي به خط ميخي بود.? جنس اين استوانه از گل رس است، ?? سانتي‌متر طول و ?? سانتي‌متر عرض دارد و دور تا دور آن در حدود ?? خط به زبان آکادي و به خط ميخي بابلي نوشته شده‌است. بررسي‌ها نشان داد که نوشته‌هاي استوانه در سال ??? پيش از ميلاد مسيح به دستور کوروش بزرگ پس از شکست نبونيد (بخت‌النصر) و گشوده شدن شهر بابل، نويسانده شده‌، به عنوان سنگ بناي يادبودي در پايه‌هاي شهر بابل قرار داده شده‌است. در حال حاضر اين لوح سفالين استوانه‌اي در بخش «ايران باستان» در موزه بريتانيا نگهداري مي‌شود.

از سوي ديگر در سال‌هاي اخير آشکار شد که بخشي از يک لوحه استوانه‌اي که آن را از آن نبونبيد پادشاه بابل مي‌دانستند، در حقيقت پاره‌اي از استوانه کوروش بزرگ، از سطر‌هاي ?? تا ?? است. پس از اين کشف، اين پاره از لوح استوانه‌اي که در دانشگاه ييل (Yale) در آمريکا نگهداري مي‌شد، به موزه بريتانيا در لندن انتقال داده شد و به استوانه اصلي پيوست گرديد.

در جريان جشن‌هاي ???? ساله شاهنشاهي ايران، منشور کوروش به رغم مخالفت دولت وقت بريتانيا براي چند روز به ايران آورده شد و به نمايش در آمد.?[?]

استوانه کوروش در سال ???? خورشيدي توسط هرمز رسام، باستان شناس بريتانيايي اصل آسوري تبار، در معبد بزرگ اِسَـگيلَـه (نيايشگاه مَـردوک، خداي بزرگ بابلي) در شهر باستاني بـابـل در بين‌النهرين کشف شد.

اين استوانه ?? سانتي‌متر طول و ?? سانتي‌متر عرض دارد و دور تا دور آن در حدود ?? خط به زبان آکادي و به خط ميخي بابلي نوشته شده‌است.

گمان نخستين باستان شناسان اين بود که اين لوح توسط يکي از پادشاهان بابلي نگاشته شده است. اما پس از بررسي خط شناسان مشخص شد که اين استوانه در سال ??? پيش از ميلاد به هنگام ورود سپاه پارس به بابل و فتح اي شهر به فرمان کوروش کبير بنيان‌گذار پادشاهي پارس (ايران کنوني) و آغازگر سلسله هخامنشيان نوشته شده است.

ترجمه و انتشار متن اين استوانه گلي نشان داد آن چه از خاک بابل کشف شد،"نخستين منشور جهاني حقوق بشر" است.

به همين مناسبت در سال ???? در گردهمايي حقوق دانان سراسر جهان که در کنار آرامگاه کوروش برگزار شد، او را نخستين بنيانگذار حقوق بشر ناميدند.

استوانه کوروش به شدت آسيب‌ ديده است، بسياري از سطرهاي آن از بين رفته يا بر اثر فرسودگي بيش از اندازه قابل خواندن نيست.

بازتاب احترام به اقوام و اديان در منشور کوروش

نوشته‌هاي بخش‌هاي آسيب‌ديده را تنها با توجه به اندازه فضاي خالي و برخي حروف باقي مانده در آن مي‌توان تا حدودي بازسازي کرد که در اين بازسازي احتمال اشتباه‌هايي وجود دارد.

علاوه بر از آنجا که در خوانش و ترجمه نوشته‌هاي بابلي، هنوز اتفاق نظر وجود ندارد، متن منشور کوروش در ترجمه‌هاي گوناگون تفاوت دارد با اين وجود محتواي اصلي آن که در بردارنده احترام به اقوام و اديان و مذاهب گوناگون است از سوي همه باستان شناسان تاييد مي شود.

بر اساس نوشته هاي اين منشور، کوروش کبير، پس از تسخير بابل، در اين شهر تاجگذاري کرد و اعلام عفو عمومي داد.

کوروش براي جلب نظرمردم بين‌النهرين، مردوک که کهن‌ترين خداي بابل بود را به رسميت شناخت.

او بر اساس اسناد تاريخي در جريان فتح بابل هيچ گروه انساني را به بردگي نگرفت و سپاهيانش را از تجاوز به مال و جان رعايا بازداشت.

کوروش تمامي کساني را که به اسارت به بابل آورده شده بودند گرد هم آورد و منزلگاه آنها را به ايشان بازگرداند. کوروش همچنين قوم يهود را نيز از اسارت در بابل آزاد کرد.

به فرمان کوروش، شرح وقايع و دستورات وي روي يک لوح استوانه‌اي سفالين نگاشته شد به عنوان سنگ بناي يادبودي در پايه‌هاي شهر بابل قرار گرفت.

منشور کوروش کبير دربخش ايران باستان در موزه بريتانيا نگهداري مي شود اما اخيرا در جريان برگزاري نمايشگاه تمدن بابل در اين موزه، منشور کوروش در کنار مجموعه آثار اين نمايشگاه پربازديد کننده به نمايش در آمده است.