۲/۳۱/۱۳۸۷

تاريخچه شهر اهواز

شهرستان اهواز مرکز استان خوزستان است و از نظر جغرافيايي در21 درجه و 20 دقيقه عرض شمالي و 48 درجه و40 دقيقه طول شرقي قرار گرفته است و در بخش جلگه اي به ارتفاع 18 متر از سطح دريا واقع مي باشد . مساحت شهر اهواز20477 هکتار است که فقط 6923 هکتارآن در بافت شهري قرار گرفته است جمعيت اهواز طبق آمار سرشماري سال 1365 شمسي بالغ بر 861970 نفر است اما اکنون از مرز يک ميليون نفر گذشته است . در زمان ايلاميها در حدود شهر کنوني اهواز شهري بنام اوکسين قرار داشته است اوکسين احتمالا تلفظ يوناني اوز يا هوز است مراد از آن همان خوزستان است . در زمان هخامنشيان هووج يا خوجستان يا همان هوجستان خوانده مي شود و داريوش کبير در کتيبه بيستون خوزستان را به همين نام هووج نام برده است . خوز به معني نيشکر و خوزستان به زبان ايلام شکرستان در زمان اردوان چهارم از سلسله اشکاني اهواز مدتي پايتخت بوده است . در جنگ اردشير بابکان و اردوان پنجم که در رامهرمز صورت گرفت و اردشير بر اردوان غلبه کرد اهواز صدمات بسياري ديد . اردشير بابکان موسس سلسله ساسانيان در محل قديمي شهر اهواز دوشهر بنا نهاد که در يکي از آنها بازاريان سکونت داشتند و در ديگري بزرگان و اشراف . در زمان ساسانيان بوي در زمان اردشير بابکان و پسرش شاپور اول بر روي کارون در حدود اهواز سدهاي زيادي ساخته شد از جمله سد اهواز يا بند اهواز که به سد خدا آفرين هم معروف بود و توسط اردشير بابکان ساخته شد . کانالهاي آبياري و نهرهاي مختلف که از سد مذکور منشعب شده بود باعث آبياري مزارع و نخلستانها و در نهايت سر سبزي و خرمي اهواز شده بود مثل نهر شاهجرد که در بالاي سد اهواز از کارونجدا مي شد و از داخل بخش قديمي شهر عبور مي کرد و آن را به دو بخش تقسيم مي کرد : بخشي که بين نهر شاهجرد و رود مسرقان( گرگر ) بود که اصل شهر اهواز و در واقع هسته اوليه و بافت قديمي شهر و در حدود کوهپايه واقع شده بود . حدود محله کارون کنوني اهواز و منبع آب و بازار و مسجد جامع شهر آنجا بود لذا آن را مدينه يا شهر مي گفتند و در قسمت شرق نهر شاهجرد بود و قسمت ديگر به نام الجزيره يا جزيره که بين شاهجرد و کارون اصلي واقع شده بود ناميده مي شد و در واقع بخش غربي اهواز قديم بود ( حدود بخش مرکزي و کنوني شهر مثل باغ شيخ و نادري و 30 متري و باغ معين و خيابان24 متري ) آثار نهر شاهجرد هم اکنون در محله اهواز قديم کنوني بين خزعليه (خرم کوشک) و اهواز وجود دارد . در وقايع اسلامي اهواز بدست ابوموسي اشعري والي بصره به فرمان عمربن الخطاب در سال 17 هجري قمري فتح شد . در اثر اين حمله بخش اشرافي نشين شهر که به هرمز اردشير موسوم بود به کلي ويران شد ولي بخش بازاري آن باقي ماند و اين بخش همان اوز يا هوز است که در قرن اول هجري به نام اوليه اهواز خوانده مي شد . در زمان آل بويه اهواز به تصرف آنان درآمد و تحت حکومت آل بويه قرار گرفت . در قرن 4 هجري عضدالدوله ديلمي (فنا خسرو) اقدام به مرمت و آباداني اهواز کرد و شبکه هاي آبياري را مرمت کرد و پل معروف هنوان اهواز را از نو ساخت . اهواز در اين دوره به حدي آباد و حاصلخيز شد که مقدسي آن را انباره بصره گفته است محله شرقي اهواز در اين دوره بنا و با پلي جزيره اي که در ميان کارون به نام رجيل قرار داشت به محله ناصري بعدي وصل شد . ياقوت حموي و حمزه اصفهاني و مقدسي گويند : اهواز قديم به وسيله نهر شاهجرد به دو محله بزرگ تقسيم شده بود محله غربي که بين رودخانه و نهر شاهجرد واقع و جزيره خوانده مي شد و محله شرقي که در پاي کوه و بازار و مسجد جامع در آن بنا شده بودند و به اصطلاح شهر يا مدينه خوانده مي شد . شهر شاهجرد در بالاي سد اهواز از کارون جدا و روي بطرف شکاره کنوني مي رفت . لفظ اوباره که اکنون محلي است در اهواز در جنوب خيابان 30 متري به معني آب باره و محب عبور آب است که يادآور همان نهرهاي شاهجرد و غيره است .
برگرفته از سايت شهرداري اهواز

0 نظر:

ارسال یک نظر

اشتراک در نظرات پیام [Atom]

<< صفحهٔ اصلی